Kościół w Gościmiu

Kościół filialny p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP w Gościmiu znajduję się w centrum wsi, po południowej głównej drogi wiejskiej. Zajmuje on niewielką działkę ogrodzoną płotem wjazdem od zachodu przez dwuskrzydłową bramę z dwoma furtkami. Teren kościelny dookoła obsadzony jest lipami i dębami. Budynek kościoła zajmuje środkową cześć działki i jest zorientowany szczytem do drogi. Kościół w Gościmiu został wzniesiony w 1898 roku , na co wskazuje data wykonania dzwonów kościelnych w 1897 roku.  Najnowsze  Projektował  go p. Scherler , a budował Hohenberg ze Strzelec. Ma powierzchnię  522,4 m. kw. Wysokość wieży 42,5 m , kubatura 5880,7 m. sześciennych. Miejsc siedzących 816 , z tego w nawie 448  i 368 w emporach ( w tym 152 dzieci). Koszt szacunkowy 67090 marek ( bez chrzcielnicy , organów , zegara i dzwonów.).  Stalle ozdobne ławki  - 3960 marek , ołtarz 330 marek,  , ambona 430 marek, chielnica z piaskowca - 120 marek.  , zegar - 1300 marek , żelazny krzyż wieżowy z miedzianą gałką - 267 marek  , piorunochrony 274 marki. , organy  - 5600 marek , 3 dzwony - 5000 marek. W Gościmiu kościół został zbudowany na tym samym placu, co poprzednie dwie świątynie ewangelickie. Wybudowanie tego dużego i pięknego kościoła możliwe było dzięki fundacji i zbiórkom organizowanym przez Auguste Wiktorię ,królowa Prus ( ur.1858r.zm.1921).żonę Wilhelma II.W Niemczech znana była ze swojej dobroci i pobożności .Ofiarowała również dużą pięknie zdobioną Biblię z osobista dedykacją ,która leżała stale otwarta na ołtarzu. W latach pierwszej wojny światowej został wydany przez władze państwowe rozkaz zarekwirowania dzwonów kościelnych na cele wojskowe. Ewangelicka parafia w Gościmiu zmuszona była do oddania dwóch dzwonów z trzech z brązu na cele wojenne .Po wojnie w 1946 roku kościół został przejęty przez katolików i poświęcony. Został wzniesiony na planie krzyża łacińskiego , zorientowanego na osi W-E. Przy zachodnim szczycie usytuowana jest wieża. Jest to kościół neogotycki, jednonawowy, ceglany, kryty dachem dwuspadowym. Podstawę konstrukcyjną hełmu wieży stanowi centralnie ustawiony słup nośny tzw. mnich oraz cztery narożne krokwie. Pokrycie dachu stanowi ceramiczna karpiówka, ułożona w koronkę , natomiast wieża i jej przybudówki pokryte są blachą ocynkowaną. Okna dolnego poziomu są przesklepione nadprożami w formie łuków odcinkowych , a otwory okienne górne mają kształt biforiów, ujętych wspólnym nadprożem w formie łuku pełnego. Do kościoła prowadzoną dwuskrzydłowe drzwi frontowe w zachodniej ścianie wieży, ozdobne ramowo - deskowe z oryginalnymi kutymi zawiasami i półkolistym nadświetleniem witrażowym. W architekturze świątyni przeważa wertykalizm kompozycji, wyrażający się osiowym rozmieszczeniem smukłych otworów okiennych , strzelistością wieży oraz formą blend szczytów dachu transeptu i wieży. Wieża posiada bogaty detal architektoniczny w postaci uskokowego pych opiętych portalu, otworów akustycznych opiętych lizenami spiętymi powyżej otworów arkadowych fryzem, szczyty zdobione kolistymi i prostokątnymi otynkowanymi blenndami, nieczynny zegar. W układzie horyzontalnym elementami ukształtowania elewacji są ; kamienny cokół , pilasty fryz , oraz schodkowaty gzyms podokapowy. Wnętrze kościoła ma charakter salowy z neogotycką stylistyką. Przy zachodniej ścianie usytuowana jest empora organowa i empory boczne. W obrębie łuku tęczowego znajduję się ornament roślinny w kolorze białym, z wyeksponowanym wąkiem ceglanym.

Z pierwotnego wystroju kościoła zachowała się ambona w kształcie ośmiobocznego kielicha , wspartego drewnianym słupkiem, ustawionym na podstawie z piaskowca , ośmioboczna kielichowa chrzcielnica z piaskowca z mosiężną misą i pokrywą z XIX/XX w. Na emporze zachodniej trójdzielny , neogotycki prospekt organowy, manauł z pocz. XX w. firmy Sauer z Frankfurtu n. Odrą. Trzy mosiężne świeczniki typu korpusowego zdobione odrostkami w formie wici roślinnej. Reflektorki w kształcie płatkowych kielichów kwiatkowych z pocz. XX wieku. Ławki z pocz. XX wieku. Na wieży zachował się jeden z trzech dzwonów o średnicy 84 cm. wykonany w 1897 roku w Apolda w pracowni Fr. Schillinga.

XIX- wieczny neogotycki kościół w Gościmiu jest cennym elementem waloryzującym krajobraz kulturowy wsi , stanowiąc harmonijnie ukształtowane wnętrze architektoniczno- krajobrazowe.

Kościół jest do wpisany do Rejestru zabytków województwa lubuskiego pod pozycją L- 53 .Kościół po przejęciu w 1945 roku  był wielokrotnie przemalowywany  i dostosowywany do  wytycznych, przepisów odnośnie sprawowania liturgii w kościele.Obecnie prowadzone są prace remontowo budowlane polegające na odtworzeniu pierwotnego wyglądu kościoła.

 kosciol2023

 

 

 

 

DSC02359

 

 

IMG 20220502 161542

 

 

Organy Kosciół Gościm

ORGANY WILHELMA SAUERA

 W KOŚCIELE FILIALNYM W GOŚCIMIU

Organy w kościele zostały zbudowane w 1898 roku. Styl neogotycki. Zbudowane zostały przez cenioną w świecie firmę Wilhelma Sauera z Frankfurtu n. Odrą jako Opus 739. Wymiar około 6,5 wysokości x 3,85 szerokości x 1,15 m głębokości. Neogotycki prospekt organowy w kościele znajduję się na emporze zachodniej. .Prospekt architektoniczny, drewniany, jednosekcyjny. Na wysokiej, płycinowej skrzyni,przyozdobionej malowanymi motywami roślinnymi, wsparty trzy segmentowy prospekt. Reflektorki w kształcie płatkowych kielichów kwiatkowych z pocz. XX wieku Piszczałki cynkowe wstawiono w miejsce wcześniejszych z wysokoprocentowej cyn w 1917 roku.

Przez całą szerokość prospektu na ok. 1/2 jego wysokości, poprzeczna listwa, nad którą trzy stylizowane neogotyckie wimpergi zwieńczone sterczynami.

Segment środkowy, najwyższy, najszerszy, z polem piszczałkowym zakończony stylizowanym elementem maswerkowym.

Pozostałe pola zamknięte łukami pełnymi. Malowany na kolor ciemnobrązowy,detal podkreślony bielą. Kontuar wolnostojący, skierowany przodem do ołtarza. Napęd miechów : mechaniczny i elektryczny, wymiar 2,0 x 0,95 m. Miech pływakowy.

Są instrumentem 16 głosowym, trzy manuowym. Ilość klawiszy w I i II manuale wynosi 54 w tonacji C do f3, natomiast w III manule ( pedał)

wynosi 27 w tonacji C do d1. Stan zachowania dość dobry.

I MANUAŁ

Principal 8' , Bordun 16' , Gedact 8' , Gamba 8' , Flute 8' , Octave 4' , Cornett 3 - 4 fach ( ubytek) , Mixtur 4 fach

II MANUAŁ

Geigenpricipał 8' , Salicional 8' , Rohrfloete 8 ' , Fugara 4 ' , Rohrfloete 4'

Pedał

Violon 16 ' , Subbass 16 ' , Principal 8 '

Przyciski nożne:

Pedalcoppel zum II Manual

Pedalcoppel zum I Manual

Manualcoppel

Forte

Żródło i bibliografia :

Hans- Joachim Falkenberg , : Der Orgelbauer Wilhelm Sauer 1831 - 1916 . Leben und Werrk " , Lauffen 1990 , s. 306 ;

ORG1

 

ORG3


 

IMG 20220502 161828

 

IMG 20220502 161847

Dzwon , Zegar , Ambona , Chrzcielnica Gościm

Dzwon

 

W  kościele znajdowały się 3 dzwony.Odlano je w Apolda w 1897 roku . Ważyły 2388 kg, kosztowały 5000 marek . Duży i średni dzwon zabrano latem 1917 roku na cele wojenne .W latach pierwszej wojny światowej został wydany przez władze państwowe rozkaz zarekwirowania dzwonów kościelnych na cele wojskowe. Ewangelicka parafia w Gościmiu zmuszona była do oddania dwóch dzwonów z trzech z brązu na cele wojenne. Trudnością było zdjąć z wieży kościelnej największego dzwonu, ponieważ był za duży żeby go zdjąć z wieży, musiano go rozbić. Z powodu tego zawołano miejscowego kowala, który swoim dużym młotem rozbijał dzwon, dopiero po półgodzinnej pracy kowala ukazała się pierwsza rysa na dzwonie i w tym momencie dzwon utracił swój dźwięk. Jeszcze wiele uderzeń młotem nastąpilo zanim kunsztowny dzwon w częściach mógł zostać opuszczony na ziemie. Pozostał najmniejszy o średnicy 84 cm.

IMG 20220502 162242

DSC01935

 

 

Ambona



 IMG 20220502 163928

Chrzcielnica

IMG 20220502 161603

 

Zegar

 

Zegar w naszym kosciele także jest z budowy koscioła . Kosztował on 1300 marek. W 2013-2015 latach zostały odnowienie tarcze oraz częściowo uruchomiony mechanizm.Znajduje się na nim data 1896 rok oraz prov. Hannover.

DSCN2298

IMG 20220502 161957

IMG 20220502 161948